Kto dziedziczy długi po zmarłym?

Śmierć kogoś bliskiego wiąże się nie tylko z rozpaczą, ale czasami także z problemami finansowymi. Kiedy dostajemy smutną informację o zmarłym członku rodziny, nie zastanawiamy się nad tym, czy posiadał on jakiekolwiek zobowiązania finansowe i jakie poniesiemy tego konsekwencje. Po pewnym czasie możemy otrzymać wiadomość o spadku, którym nierzadko okazują się niespłacone pożyczki. Dlatego warto wcześniej dowiedzieć się, kto dziedziczy długi po zmarłym. Dobrą informacją jest, że zawsze istnieje możliwość odrzucenia spadku, czyli zrzeczenia się praw zarówno do majątku jak i długów bliskiego.

Wszystkie ważne informację na ten temat znajdziesz w poniższym artykule.

Kto dziedziczy długi?

Spadek możemy odziedziczyć na dwa sposoby. Jeden z nich to konsekwencja sporządzonego testamentu. W takiej sytuacji ważniejsza od regulacji prawnych staje się ostatnia wola zmarłego, gdzie wskazuje on osobę, której chce przekazać majątek. Nie jest powiedziane, że spadkobierca musi być spokrewniony z autorem dokumentu. Właścicielem spadku może stać się dowolny człowiek wybrany przez zmarłego. Jeśli jednak ktoś z rodziny został w nim pominięty, otrzymuje możliwość ubiegania się o zachowek – kwota odpowiadająca wartości należnej mu części. W przypadku braku odpowiedniego dokumentu spadek zostanie odziedziczony zgodnie z wytycznymi zawartymi w regulacjach prawnych. Najczęściej w takich sytuacjach spadkobiercami będą małżonek i dzieci zmarłego, natomiast w dalszej kolejności pozostali członkowie rodziny. Warto zaznaczyć, że w 2015 roku została wprowadzona nowelizacja ustawy o dziedziczeniu. Zgodnie z nią każdy może przyjąć wolę zmarłego, odrzucić ją lub przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Wygląda to w następujący sposób:

• przyjęcie spadku w całości – czyli odziedziczenie po zmarłym wszystkiego, zarówno majątku jak i długów i innych zobowiązań. Przed przyjęciem spadku w całości lepiej sprawdzić, czy zmarły nie miał kredytów czy pożyczek, albo czy jego nieruchomość nie jest obciążona hipoteką.
• odrzucenie spadku w całości – nieprzyjęcie ani majątku ani długu.
• przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – odziedziczenie długów tylko do wysokości majątku. W najgorszym przypadku po wyborze takiej opcji wyjdziemy na zero.

Jak sprawdzić zadłużenie spadku?

Spadkodawca może pozostawić po sobie długi w postaci niespłaconych kredytów bankowych, pożyczek pozabankowych i prywatnych, zadłużenia nieruchomości lub działalności gospodarczej. Znalezienie informacji na temat długów krewnego jest możliwe, jednak wymaga dużego wysiłku. W pierwszej kolejności należy sprawdzić wszystkie podstawowe źródła informacji, którymi są bazy dłużników Biura Informacji Kredytowej czy Biura Informacji Gospodarczej. Należy powołać się na prowadzone postępowanie spadkowe. Niestety, za niektóre raporty będziemy musieli  zapłacić. Jednak jeśli dzięki temu możemy uniknąć dziedziczenia długów, to warto się poświęcić  i zaakceptować koszty.

Kolejnym krokiem będzie udanie się do banku, gdzie możemy uzyskać potrzebne informacje dotyczące spłacania zobowiązań. Warunkiem otrzymania dostępu do takich danych jest posiadanie odpowiedniego dokumentu. Są nimi: otrzymane od notariusza poświadczenie dziedziczenia lub postanowienie sądowe o stwierdzeniu nabycia spadku. Innym rozwiązaniem może być również wniosek do sądu o wykonanie spisu inwentarza. W efekcie otrzymamy ocenę składu majątku zmarłego wykonaną przez komornika. Po sprawdzeniu wiadomości na temat zadłużenia spadkodawcy oficjalnymi kanałami możemy skorzystać również z tradycyjnych metod. Jedną z nich może być przejrzenie wszystkich dokumentów należących do zmarłego. Dzięki temu dowiemy się, czy podpisywał on w ostatnim czasie umowy pożyczkowe lub kredytowe.

Kto dziedziczy długi po zmarłej osobie?

Osoby, które nie posiadają wiedzy na temat dalszych krewnych lub nie utrzymują z nimi kontaktu, mogą mieć w przyszłości problem. Nie wiedząc o możliwości otrzymania w spadku długów, nie zdążymy zareagować w odpowiednim terminie i odrzucić prawa do majątku. Zazwyczaj wiadomość o spadku po dalekim krewnym wywołuje dość pozytywne emocje. Jednak należy kierować się w takich sytuacjach rozsądkiem. Kiedy pojawia się możliwość otrzymania spadku po zmarłej cioci z Ameryki, której nigdy nie widzieliśmy, w naszej głowie od razu powinna zapalić się czerwona lampka. Najczęściej okazuje się, że spadkiem są długi i pozostali krewni właśnie z tego powodu zrzekli się swojego prawa do “majątku”. Uwaga! Za granicą może obowiązywać inna od polskiej kolejność dziedziczenia. Sprawdź kolejność dziedziczenia ustawowego w naszym kraju:

1. W pierwszej kolejności dziedziczą małżonek i dzieci zmarłego. Majątek jest wobec nich dzielony po równo, z zastrzeżeniem, że małżonek nie może otrzymać mniej niż 1/4 majątku.
2. Jeżeli jedno z dzieci zmarłego również nie żyje, to w jego imieniu dziedziczą jego dzieci. Nie ma znaczenia czy dzieci były uznane przez zmarłego, a jedynie fakt genetycznego pokrewieństwa.
3. W dalszej kolejności dziedziczą rodzice zmarłego – pod warunkiem, że nie pozostawił po sobie dzieci. W przypadku gdy żyje małżonek, to rodzice otrzymują po 1/4 majątku każde.
4. Gdy nie żyje któreś z rodziców zmarłego, to spadek po nim przejmuje jego rodzeństwo.
5. W dalszej kolejności po rodzeństwie dziedziczą ich dzieci, czyli siostrzeńcy i bratankowie.
6. Jako przedostatni dziedziczą dziadkowie i ich potomkowie, ale jedynie jeżeli zmarły nie miał innych krewnych.
7. Ostatni dziedziczą pasierbowie (niespokrewnione ze zmarłym dzieci małżonka, o ile nie żyją żadni krewni zmarłego.
8. Z dziedziczenia wyłączony może zostać małżonek, o ile zmarły za życia wystąpił o rozwód lub separację.
9. Gdy zmarły nie ma żadnych spadkobierców, to jego spadek dziedziczy gmina w której zamieszkiwał.

Zasady dziedziczenia na przykładach

• Dziedziczenie długów po rodzicach przez dzieci: dzieci i małżonek zmarłego dziedziczą w częściach równych, ale małżonek nie może otrzymać mniej niż 1/4 długi – czyli dziedziczą w częściach równych, jeżeli zmarły miał do 3 dzieci, a jeżeli miał więcej, to małżonek otrzymuje proporcjonalnie więcej do spłaty.
• Dziedziczenie długów po wujku – długi po wuju lub ciotce odziedziczymy jedynie, jeżeli nie zostawił po sobie dzieci, małżonka, co najmniej jednego z rodziców i dzieci zmarłego rodzica (braci i sióstr). Połowę długu otrzyma żyjący rodzic zmarłego, a resztę otrzymają bratankowie i siostrzeńcy – lub całość, jeżeli również drugi rodzic i jego potomkowie nie żyją.
• Dziedziczenie długów po kuzynie – według ustawy dziedziczą 'zstępni’, nie ma więc limitu pokolenia, do którego się dziedziczy. Zgodnie z tym można odziedziczyć długi po kuzynie.

Jak uniknąć długów po zmarłym?

Spadkobierca, zgodnie z nowelizacją ustawy o dziedziczeniu w 2015 roku, zawsze ma możliwość odrzucenia spadku. Warunkiem jest złożenie odpowiedniego oświadczenia do 6 miesięcy od otrzymania informacji o otrzymaniu spadku. Termin ten nie musi być liczony od dnia śmierci – nie każdy musi wiedzieć, że umarł jego daleki kuzyn, albo znać zasad dziedziczenia. Dodatkowo brak oświadczenia o przyjęciu spadku (czyli nie podjęcie żadnych czynności) oznacza przyjęcie spadku tylko z dobrodziejstwem inwentarza, a zatem dziedzicząc długi bez świadomości możemy sprawić sobie trochę kłopotów formalnych, ale nie finansowych.

Prawidłowe oświadczenie powinno zawierać:

• dane spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci, adres zameldowania
• metoda powołania do spadku (testament/dziedziczenie ustawowe)
• dane personalne spadkobierców ustawowych

Istnieje również możliwość zrzeczenia się dziedziczenia za życia spadkodawcy poprzez zawarcie odpowiedniej umowy między właścicielem majątku, a osobą należącą do spadkobierców ustawowych. Dokument powinien być sporządzony przez notariusza i podpisany przez oba podmioty, których dotyczą zapisy w umowie.